Fluoryzacja zębów - kompletny przewodnik

Fluoryzacja to jeden z zabiegów higienizacji stomatologicznej. Często wykonywany jest po skalingu, piaskowaniu lub polerowaniu zębów. Pozwala on dodatkowo chronić zęby przed próchnicą. Wykonuje się go zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Zapoznaj się z naszą ofertą - Higienizacja Bydgoszcz i zadbaj o zdrowy uśmiech. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się m.in. czym jest fluoryzacja zębów, jak przebiega ten zabieg, kiedy ją wykonać i wiele więcej!

Co to jest fluoryzacja zębów?

Fluoryzacja zębów to jeden z zabiegów higienizacji, który polega na pokryciu zębów specjalnymi preparatami bogatymi we fluor. Proces ten jest zazwyczaj wykonywany w gabinecie dentystycznym, ale dopuszczalne są preparaty do użytku domowego. Fluoryzację wykonuje się w celu ochrony uzębienia przed próchnicą zarówno u dzieci, jak i dorosłych. 

Fluoryzacja egzogenna i endogenna

Fluoryzację można podzielić na dwa typy. Fluoryzacja egzogenna polega na aplikacji zewnętrznej preparatów typu lakiery, żele, pianki. Fluoryzacja endogenna natomiast to suplementacja fluoru, który znajduje się w pożywieniu, wodzie lub lekach. Produkty spożywcze szczególnie bogate we fluor to np. ryż, herbata, cielęcina i rośliny strączkowe. W lekach jest to najczęściej forma tabletek, pastylek, gum i kropli.  

‍

Dlaczego fluoryzacja jest ważna?

Fluor to jeden z pierwiastków, który jest niezbędny do życia, a w naszym organizmie jest go niewiele. Miejscem, gdzie znajduje się u ludzi najwięcej fluoru, jest szkliwo. Wzmacnia on zewnętrzną część zębów oraz chroni przed próchnicą. 

Fluoryzację zaleca się szczególnie dzieciom. Dotyczy to zarówno zębów mlecznych, jak i stałych. U dzieci wzrost zębów jest bardzo szybki, co naraża je na wystąpienie próchnicy. Fluor jest jak tarcza dla zębów, która zapobiega negatywnym działaniom bakterii oraz pomaga zachować zdrowy uśmiech. 

Fluor posiada wiele korzyści również dla dorosłych. Należą do nich:

• remineralizacja szkliwa, czyli wzmocnienie uszkodzonych obszarów oraz zapobieganie ich dalszym uszkodzeniom,
• zapobieganie demineralizacji szkliwa,
• ochrona przed szkodliwym działaniem bakterii i kwasów. 

Badania kliniczne przeprowadzone na dużej grupie dzieci w wieku szkolnym wykazały, że regularna aplikacja lakierów fluorkowych zmniejsza ryzyko próchnicy o 37% w porównaniu z grupami, które nie były poddawane fluoryzacji. Lakiery te są szczególnie skuteczne w profilaktyce zębów mlecznych, które są bardziej podatne na rozwój próchnicy ze względu na ich delikatniejszą strukturę. Badania te opublikowane zostały w czasopismach stomatologicznych, takich jak Journal of Dental Research lub Cochrane Database of Systematic Reviews. Potwierdzają one takie wyniki w grupach dzieci stosujących fluoryzację kontaktową (np. lakiery fluorkowe) regularnie co 6 miesięcy.

W badaniach obejmujących dorosłych pacjentów, regularna fluoryzacja (lakierowanie zębów fluorem co 6 miesięcy) wykazała zmniejszenie przypadków próchnicy o 43% w zębach stałych. Efekt ten jest szczególnie widoczny u pacjentów noszących aparaty ortodontyczne, którzy są bardziej podatni na odkładanie płytki bakteryjnej i rozwój próchnicy. Badania te można znaleźć w publikacjach stomatologicznych, takich jak Community Dentistry and Oral Epidemiology, które analizują wpływ fluoru na dorosłych pacjentów, w tym osoby o zwiększonym ryzyku próchnicy, np. osoby z cukrzycą lub innymi schorzeniami wpływającymi na zdrowie jamy ustnej.

Kiedy i dla kogo zalecana jest fluoryzacja?

Fluoryzacja u dzieci powinna rozpocząć się w momencie, gdy pierwsze zęby mleczne wyrżną się w jamie ustnej. Zazwyczaj zaleca się rozpoczęcie fluoryzacji u dzieci od 6. roku życia, choć niektóre źródła wskazują na możliwość wcześniejszej aplikacji fluoru u dzieci z wysokim ryzykiem próchnicy.

Dlaczego 6. rok życia? W tym wieku dzieci często kończą proces wyrzynania zębów mlecznych, a fluoryzacja pomaga chronić je przed próchnicą, która w tym okresie rozwija się szybko z powodu delikatnej struktury szkliwa i niepełnych nawyków higienicznych.

W przypadku dzieci poniżej 6 roku życia, fluoryzacja jest ograniczona do lakierów o niższej zawartości fluoru, a jej stosowanie musi być pod ścisłą kontrolą stomatologa, by uniknąć przedawkowania fluoru i ryzyka fluorozy.

Dlaczego wczesna fluoryzacja jest kluczowa?

• Młode szkliwo zębów mlecznych i stałych u dzieci jest szczególnie podatne na demineralizację, ponieważ nie jest w pełni zmineralizowane. Fluoryzacja pomaga je wzmocnić, zanim rozwiną się ubytki próchnicowe.
• U dzieci, które nie stosują prawidłowej higieny jamy ustnej (z powodu braku umiejętności lub regularności w myciu zębów), fluor działa jako dodatkowa bariera ochronna, zmniejszając ryzyko rozwoju próchnicy o około 37%.
• Dzieci często spożywają więcej słodkich pokarmów, co dodatkowo zwiększa ryzyko próchnicy. Wczesna fluoryzacja zabezpiecza ich zęby w okresie największego narażenia na kwasy wytwarzane przez bakterie w jamie ustnej.

Fluoryzacja nie jest tylko dla dzieci – dorośli także korzystają z regularnej fluoryzacji. U dorosłych, zabieg ten pomaga nie tylko zapobiegać nowym ubytkom, ale również chronić zęby przed próchnicą wtórną wokół wypełnień oraz remineralizować początkowe stadium próchnicy.

Wielu dorosłych boryka się z próchnicą, która może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak konieczność ekstrakcji zęba. Fluoryzacja co 6 miesięcy może zmniejszyć ryzyko próchnicy o 43% i spowolnić demineralizację szkliwa, która następuje w wyniku działania kwasów i bakterii.

Problemy stomatologiczne, które można złagodzić dzięki fluoryzacji:

• Nadwrażliwość - Dorośli często cierpią na nadwrażliwość zębów, zwłaszcza na zimne, gorące lub słodkie pokarmy. Fluoryzacja wzmacnia szkliwo i pomaga złagodzić tę nadwrażliwość, szczególnie w odsłoniętych szyjkach zębów.
• Suchość jamy ustnej (kserostomia) - Osoby cierpiące na suchość jamy ustnej, często spowodowaną przyjmowaniem leków lub chorobami towarzyszącymi (np. cukrzycą), mają większe ryzyko rozwoju próchnicy. Fluor pomaga w utrzymaniu zdrowego pH jamy ustnej, wzmacniając ochronę przed bakteriami, które szybciej namnażają się w suchym środowisku.
• Pacjenci z uzupełnieniami stomatologicznymi - Dorośli posiadający liczne wypełnienia, korony lub mosty są narażeni na próchnicę wtórną, która może pojawić się wokół tych uzupełnień. Fluoryzacja zmniejsza to ryzyko, wzmacniając zęby w pobliżu wypełnień i koron.

Fluoryzacja zębów jest szczególnie zalecana u osób z grup szczególnego ryzyka. Są to:

• Pacjenci ortodontyczni - Osoby noszące aparaty ortodontyczne są bardziej podatne na rozwój próchnicy ze względu na trudność w prawidłowym oczyszczaniu zębów. Aparaty mogą utrudniać docieranie szczoteczki do wszystkich powierzchni zębów, co prowadzi do większego odkładania się płytki nazębnej i ryzyka próchnicy. Fluoryzacja pomaga chronić zęby w miejscach szczególnie narażonych na gromadzenie się bakterii wokół elementów aparatu.
• Osoby po radioterapii - Radioterapia w obszarze głowy i szyi często powoduje suchość jamy ustnej (kserostomię), co zwiększa ryzyko próchnicy. Pacjenci poddawani radioterapii powinni regularnie poddawać się fluoryzacji, aby chronić swoje zęby przed demineralizacją spowodowaną brakiem wystarczającej ilości śliny. Ślina neutralizuje kwasy i dostarcza minerały, które wspomagają remineralizację szkliwa. Bez niej fluor staje się kluczowym elementem ochrony.
• Osoby z anoreksją i bulimią - Pacjenci z zaburzeniami odżywiania, takimi jak anoreksja i bulimia, są narażeni na poważne uszkodzenia szkliwa spowodowane częstymi wymiotami i ekspozycją zębów na kwas żołądkowy. Fluoryzacja pomaga remineralizować szkliwo i zmniejsza ryzyko dalszych uszkodzeń zębów. W takich przypadkach fluoryzacja powinna być częścią kompleksowego leczenia stomatologicznego, które obejmuje również edukację na temat dbania o zęby w sytuacjach związanych z chorobą.
• Osoby z niską wydzieliną śliny (kserostomia) - Osoby cierpiące na kserostomię są w grupie wysokiego ryzyka próchnicy, ponieważ brak odpowiedniego wydzielania śliny zwiększa kwasowość jamy ustnej, a co za tym idzie – rozwój próchnicy. Fluoryzacja w takich przypadkach ma za zadanie zneutralizować te procesy, wzmacniając szkliwo zębów i chroniąc je przed atakami kwasów bakteryjnych. W przypadku kserostomii fluoryzacja powinna być przeprowadzana częściej niż u innych pacjentów (np. co 3-4 miesiące), aby zapewnić odpowiednią ochronę szkliwa.

Fluoryzacja jest skuteczna zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, szczególnie w kontekście ochrony przed próchnicą i wzmocnienia szkliwa. Pacjenci z grupy ryzyka, tacy jak osoby po radioterapii czy cierpiące na zaburzenia odżywiania, powinni mieć indywidualnie dostosowany harmonogram fluoryzacji.

Rodzaje preparatów do fluoryzacji

Do wykonania zabiegu fluoryzacji zębów wykorzystuje się różnego typu preparaty. Wśród nich wyróżniamy:

• Lakiery fluorkowe - jedna z najczęściej stosowanych form fluoryzacji kontaktowej. Są to preparaty o wysokim stężeniu fluoru, które aplikowane są bezpośrednio na powierzchnię zębów. Lakier tworzy cienką warstwę, która przylega do szkliwa, umożliwiając długotrwałe uwalnianie jonów fluorkowych, co wzmacnia szkliwo i chroni przed demineralizacją. Lakiery są zalecane zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, szczególnie u pacjentów o podwyższonym ryzyku próchnicy. Dzięki swojej lepkości, lakier dobrze przylega do powierzchni zębów i jest trudny do usunięcia w codziennej higienie, co zapewnia długotrwałą ochronę. Można go stosować co 3-6 miesięcy, w zależności od ryzyka próchnicy.
• Żele fluorkowe - zawierają wyższe stężenia fluoru niż pasty do zębów. Aplikowane są na zęby za pomocą specjalnych łyżek dentystycznych, które są zakładane na zęby na kilka minut. Żel uwalnia jony fluoru, które wnikają w szkliwo, wzmacniając jego strukturę i zapobiegając demineralizacji. Żele są szczególnie skuteczne w profilaktyce u osób dorosłych, z podwyższonym ryzykiem próchnicy oraz u pacjentów z nadwrażliwością zębów. Zaleca się je również po zabiegach ortodontycznych, aby wzmocnić zęby osłabione przez noszenie aparatu. Mogą być stosowane zarówno w gabinetach stomatologicznych, jak i w domu (po konsultacji z lekarzem).
• Pianki fluorkowe - preparaty o niższym stężeniu fluoru, które aplikuje się w jamie ustnej za pomocą łyżek dentystycznych, podobnie jak żele. Ich lekka, piankowa konsystencja sprawia, że są one łatwe do rozprowadzenia i wchłaniają się szybko. Dzięki temu fluor działa intensywnie na powierzchnię szkliwa przez krótki czas. Pianki są polecane dla dzieci powyżej 6. roku życia oraz dorosłych z niskim do średniego ryzykiem próchnicy. Stosuje się je w gabinetach dentystycznych w ramach rutynowej profilaktyki co 3-6 miesięcy.

Pasty do zębów, płyny do płukania ust oraz żele dostępne w aptekach do użytku domowego mają niższe stężenie fluoru, zazwyczaj na poziomie 1000-1450 ppm (części na milion). Jest to bezpieczne dla codziennego stosowania, nawet u dzieci, pod warunkiem przestrzegania zaleceń co do ilości używanego produktu (np. ilość pasty na szczoteczce powinna być wielkości ziarnka grochu dla dzieci).

Preparaty używane przez stomatologów natomiast, takie jak lakiery, żele i pianki, mają znacznie wyższe stężenia fluoru, zazwyczaj w przedziale 22 600 ppm dla lakierów i 5000 ppm dla żeli i pianek. Te produkty są znacznie skuteczniejsze w profilaktyce próchnicy i remineralizacji szkliwa, ale wymagają profesjonalnej aplikacji, aby uniknąć ryzyka fluorozy (szczególnie u dzieci).

Różne formy preparatów do fluoryzacji – lakiery, żele i pianki – mają różne zastosowania, zależnie od wieku pacjenta, jego potrzeb i ryzyka próchnicy. Stężenie fluoru różni się znacznie między preparatami domowymi a profesjonalnymi, co wpływa na skuteczność zabiegu.

Jak wygląda zabieg fluoryzacji?

Zabieg fluoryzacji jest bezbolesny dla pacjenta, ale należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ fluor jest aktywny chemicznie. Warto wybrać doświadczonego stomatologa, aby uniknąć przykrych skutków ubocznych fluoru. Fluoryzacja składa się z dwóch etapów:

1. Dokładne wyczyszczenie zębów za pomocą specjalnej szczoteczki wraz z usunięciem osadu i kamienia nazębnego.
2. Nałożenie preparatu z fluorem na zęby w cienkiej warstwie.

Po zabiegu należy stosować się do zaleceń dentysty lub higienistki stomatologicznej wykonującej zabieg. 

Zalecenia po zabiegu fluoryzacji

Tak jak już wyżej wspomnieliśmy, po fluoryzacji przede wszystkim należy stosować się do zaleceń dentysty lub higienistki wykonującej zabieg. Oprócz tego powinno się powstrzymać 2 godziny po zabiegu przed jedzeniem i piciem. Dodatkowo nie wolno szczotkować zębów, palić papierosów i żuć gumy przez około 12 do 24 godzin po fluoryzacji. Zęby należy płukać tylko wodą. Ponadto do końca dnia najlepiej unikać jedzenia kwaśnego (napoje gazowane, cytrusy) i produktów lepkich (jogurty, banany, karmel, chipsy), które pozostają na zębach. To pomoże osiągnąć najlepsze rezultaty nałożonego fluoru. 

Po fluoryzacji należy obserwować swój organizm pod kątem zatrucia fluorem. Dobrze wykonany zabieg w gabinecie stomatologicznym nie powinien nieść za sobą ryzyka skutków ubocznych. Jeśli mimo to zauważymy u siebie objawy takie jak: wymioty, ból głowy, ból brzucha, nadmierna potliwość, nudności, czy nadmierne łzawienie, powinniśmy natychmiast skonsultować się z lekarzem. 

Przeciwwskazania do fluoryzacji

Jak każdy zabieg, również fluoryzacja ma pewne przeciwwskazania do jego wykonania, chociaż jest ich niewiele. Przede wszystkim należy powstrzymać się od wykonania zabiegu bez konsultacji lekarskiej w przypadku wystąpienia reakcji alergicznej na fluor lub związki pomocnicze znajdujące się w preparacie lub objawach zatrucia fluorem. Dodatkowo fluoryzacji nie powinno się wykonywać u pacjentów, którzy cierpią na astmę oskrzelową, stan zapalny w jamie ustnej oraz wrzodziejące zapalenie dziąseł. 

Jak często należy wykonywać fluoryzację?

Fluoryzację zazwyczaj wykonuje się co 6 miesięcy. Dotyczy to zarówno dzieci, jak i dorosłych. W przypadku zwiększonego ryzyka na pojawienie się próchnicy zabieg wykonuje się co 3 miesiące. O tym, jak często powinno się wykonywać fluoryzację zadecyduje dentysta, biorąc pod uwagę indywidualne czynniki, takie jak: dieta pacjenta, palenie papierosów, stan jamy ustnej i uzębienia oraz stan zdrowia pacjenta. 

Czy fluoryzacja jest szkodliwa?

Fluor użyty w odpowiedniej ilości przynosi wiele korzyści dla naszych zębów, jednak należy pamiętać, że może być on szkodliwy, gdy zastosowany będzie w niewłaściwy sposób. Najlepiej jest wykonywać fluoryzację w gabinecie stomatologicznym. Jeśli jednak bardzo chcemy zrobić to w warunkach domowych, należy najpierw skonsultować się z dentystą i poinformować go o swoich zamiarach. 

Zbyt duża ilość fluoru w organizmie może doprowadzić do fluorozy. Jest to niewłaściwa mineralizacja szkliwa, która powoduje przebarwienia zębów i osłabienie szkliwa. Oprócz tego przedawkowanie fluoru może wywoływać wymioty, nudności, ból brzucha i głowy, nadmierną potliwość i łzawienie, alergie, zmniejszone wchłanianie magnezu oraz hamowanie wchłaniania jodu. 

Mimo obaw pamiętajmy, że zabieg fluoryzacji jest bardzo ważny (szczególnie u dzieci) i nie wolno unikać go w obawie przed skutkami ubocznymi. Zamiast tego najlepiej jest wybrać zaufany gabinet dentystyczny, gdzie ryzyko będzie zminimalizowane. 

‍

Fluoryzacja zębów u dzieci

Fluoryzację zębów można rozpocząć w momencie, gdy dziecko ma pierwsze zęby mleczne, czyli około 6. miesiąca życia. Jednak pełna, profesjonalna fluoryzacja w gabinecie stomatologicznym zalecana jest zwykle po ukończeniu 3. roku życia, kiedy dziecko jest w stanie współpracować z dentystą.

Dla dzieci powyżej 6. roku życia, kiedy wyrzynają się pierwsze zęby stałe, fluoryzacja staje się kluczowym elementem ochrony przed próchnicą. W tym wieku stosuje się już bardziej zaawansowane preparaty, takie jak pianki lub żele, które są aplikowane na zęby.

WHO rekomenduje stosowanie past do zębów z fluorem od najmłodszych lat, jednak w kontrolowanych ilościach. Dla dzieci poniżej 6 lat ilość pasty powinna być ograniczona do wielkości ziarna ryżu, a po 6. roku życia – do wielkości ziarnka grochu. 

WHO zaleca także, aby profesjonalna fluoryzacja była prowadzona u dzieci w gabinetach stomatologicznych co 6 miesięcy. Dzieci z podwyższonym ryzykiem próchnicy mogą potrzebować fluoryzacji nawet co 3 miesiące, zależnie od oceny stomatologa.

WHO również podkreśla, że zbyt duże dawki fluoru mogą prowadzić do fluorozy, dlatego kluczowe jest monitorowanie ilości fluoru podawanej dzieciom, zarówno w postaci pasty do zębów, jak i poprzez profesjonalne zabiegi.

Jak fluoryzacja chroni zęby mleczne?

• Zęby mleczne są bardziej podatne na próchnicę niż zęby stałe, ponieważ ich szkliwo jest cieńsze i bardziej porowate. Fluoryzacja wzmacnia szkliwo, utrudniając bakteriom wywołującym próchnicę rozkład cukrów i wytwarzanie kwasów, które demineralizują zęby.
• Regularna fluoryzacja chroni zęby mleczne przed próchnicą, która mogłaby wpłynąć na zdrowie przyszłych zębów stałych. Zęby mleczne, które ulegną próchnicy, mogą prowadzić do stanów zapalnych, które z kolei mogą uszkodzić rozwijające się pod nimi zęby stałe.
• Fluoryzacja przyspiesza proces remineralizacji, który jest kluczowy dla ochrony mlecznych zębów w okresie, gdy dziecko nie ma jeszcze dobrze rozwiniętych nawyków higienicznych.

Jak fluoryzacja chroni zęby stałe?

• Gdy pojawiają się zęby stałe, zwłaszcza trzonowce, są one szczególnie narażone na próchnicę w pierwszych miesiącach po wyrżnięciu się, ponieważ ich szkliwo nie jest jeszcze w pełni zmineralizowane. Fluoryzacja w tym okresie jest kluczowa, ponieważ wzmacnia szkliwo na etapie jego rozwoju, co zapobiega powstawaniu wczesnych ubytków.
• Fluoryzacja pomaga zapobiegać próchnicy także w miejscach trudno dostępnych dla szczoteczki, np. na powierzchniach żujących trzonowców, gdzie łatwo gromadzi się płytka nazębna.
• Dla zębów stałych, które mają głębokie bruzdy i szczeliny, fluoryzacja w połączeniu z lakowaniem może zapewnić dodatkową ochronę przed próchnicą.

Fluoryzacja w szkołach

Fluoryzacja w szkołach jest powszechnie stosowaną formą profilaktyki próchnicy u dzieci w wieku szkolnym. Najczęściej odbywa się ona poprzez aplikację pasty fluorkowej bezpośrednio na szczoteczki dzieci, co jest częścią rutynowych działań higienicznych. Zazwyczaj fluoryzacja w szkołach odbywa się co 6 miesięcy, w formie krótkich sesji, gdzie higienistka dentystyczna nadzoruje mycie zębów specjalnymi pastami lub aplikację lakierów fluorkowych.

Fluoryzacja w szkołach ma wiele zalet. Jest łatwo dostępna i nie wymaga wizyty w gabinecie stomatologicznym. Jest to efektywna metoda ochrony, która uzupełnia regularne mycie zębów w domu i pomaga w wypracowaniu dobrych nawyków higienicznych wśród dzieci. Badania wskazują, że dzieci, które regularnie uczestniczą w programach fluoryzacyjnych w szkołach, mają znacznie mniejsze ryzyko rozwoju próchnicy w porównaniu do tych, które nie mają dostępu do tego typu profilaktyki.

W wielu krajach, w tym w Polsce, rodzice muszą wyrazić zgodę na fluoryzację swojego dziecka w szkole. Niektórzy rodzice obawiają się nadmiernego narażenia dzieci na fluor, co może prowadzić do fluorozy. W ramach programów szkolnych stomatolodzy i higienistki dentystyczne muszą rygorystycznie kontrolować dawki fluoru, aby były one bezpieczne.

Istnieją także dyskusje na temat skuteczności fluoryzacji w szkołach, zwłaszcza jeśli dzieci nie są regularnie badane przez stomatologów, a ich nawyki higieniczne w domu są nieodpowiednie. Fluoryzacja nie zastępuje właściwego mycia zębów, a jedynie wspomaga profilaktykę.

Fluoryzacja zębów u dorosłych

Choć fluoryzacja kojarzona jest głównie z profilaktyką próchnicy u dzieci, przynosi ona także istotne korzyści dorosłym, szczególnie tym, którzy są narażeni na większe ryzyko próchnicy. Fluor pomaga zapobiegać demineralizacji szkliwa, a także wspiera jego remineralizację. Regularna fluoryzacja wzmacnia ochronę zębów przed tymi procesami, zwłaszcza u osób, które nie stosują optymalnych nawyków higienicznych lub są bardziej narażone na próchnicę ze względu na dietę bogatą w cukry.

U dorosłych z chorobami przyzębia (np. zapalenie dziąseł, paradontoza), odsłonięte korzenie zębów są szczególnie podatne na próchnicę korzeniową. Regularna fluoryzacja pomaga chronić te odsłonięte powierzchnie, które są bardziej porowate i narażone na działanie kwasów bakteryjnych. Fluor, wzmacniając te obszary, zapobiega rozprzestrzenianiu się próchnicy.

Osoby dorosłe noszące aparaty ortodontyczne mają trudniejszy dostęp do wszystkich powierzchni zębów, co sprzyja odkładaniu się płytki nazębnej i powstawaniu próchnicy wokół elementów aparatu. Fluoryzacja regularnie stosowana w trakcie leczenia ortodontycznego pomaga w ochronie zębów przed rozwojem próchnicy, remineralizując obszary wokół zamków i pierścieni aparatu.

Nadwrażliwość zębów jest częstym problemem u dorosłych, szczególnie u osób z odsłoniętymi szyjkami zębowymi lub recesją dziąseł. W przypadku odsłonięcia szyjek zębowych, miękka zębina staje się narażona na bodźce zewnętrzne, co powoduje ból podczas kontaktu z zimnym, gorącym, kwaśnym lub słodkim jedzeniem i napojami. Fluoryzacja pomaga wzmocnić te odsłonięte obszary zębów, tworząc warstwę ochronną, która zmniejsza nadwrażliwość na bodźce termiczne i chemiczne. Fluor uszczelnia kanaliki zębinowe, co redukuje możliwość przenikania bodźców do nerwu zęba, tym samym zmniejszając ból i dyskomfort.

Dorośli, którzy cierpią na nadwrażliwość związaną z erozją szkliwa spowodowaną np. częstym spożywaniem napojów gazowanych, soków owocowych lub napojów energetycznych, mogą również skorzystać z regularnej fluoryzacji. Fluor wzmocni powierzchnię szkliwa i ochroni go przed dalszym działaniem kwasów, zmniejszając tym samym nadwrażliwość.

Osoby cierpiące na suchość jamy ustnej, często wywołaną przez leki lub schorzenia, są narażone na nadwrażliwość i próchnicę. Brak śliny, która naturalnie chroni zęby, powoduje, że szkliwo szybciej się eroduje. Fluoryzacja pomaga odbudować szkliwo i zmniejsza nadwrażliwość, dzięki czemu pacjenci z kserostomią mogą cieszyć się większym komfortem.

Fluoryzacja w domu – co warto wiedzieć?

Chociaż fluoryzacja kojarzy nam się głównie z zabiegiem wykonywanym w gabinecie stomatologicznym lub szkołach, można go również wykonywać w domu. Taka fluoryzacja polega na używaniu past do zębów z fluorem i płynów do płukania jamy ustnej z dodatkiem fluoru. W przypadku używania past z fluorem, należy pamiętać o używaniu ich odpowiedniego stężenia i ilości. Płyny do płukania natomiast uzupełniają działania pasty. To połączenie pozwala na ochronę zębów przed próchnicą oraz remineralizację szkliwa. 

Podczas domowej fluoryzacji trzeba zachować szczególną ostrożność, aby uniknąć skutków ubocznych, jak np. zatrucie fluorem lub jego przedawkowanie. 

Fluoryzacja zębów – mity i fakty

Mit 1: "Fluor niszczy szkliwo"

• Fakt: Fluor nie niszczy szkliwa, lecz wzmacnia je, czyniąc go bardziej odpornym na działanie kwasów i bakterii. Jednym z najczęstszych mitów jest przekonanie, że fluor może niszczyć szkliwo lub osłabiać zęby. W rzeczywistości, fluor działa przeciwnie – wzmacnia strukturę szkliwa poprzez proces remineralizacji, który naprawia drobne ubytki mineralne w zębach, zanim staną się poważniejszymi ubytkami.
• Naukowe wyjaśnienie: Fluor wprowadza jony fluorkowe do szkliwa, co tworzy mocniejszy, bardziej odporny na kwasy minerał – fluoroapatyt, który jest mniej podatny na działanie kwasów bakteryjnych niż hydroksyapatyt (naturalny składnik szkliwa). Badania dowodzą, że regularna aplikacja fluoru znacznie zmniejsza ryzyko próchnicy.

Mit 2: "Fluoryzacja wody prowadzi do nadmiaru fluoru w organizmie"

• Fakt: Fluoryzacja wody pitnej jest jednym z najbardziej efektywnych sposobów ochrony przed próchnicą na poziomie populacyjnym, a poziom fluoru dodawany do wody jest ściśle monitorowany, aby był bezpieczny. W krajach, gdzie fluoryzuje się wodę, zawartość fluoru wynosi zwykle około 0,7-1,0 mg/l, co jest ilością uznaną za bezpieczną przez organizacje zdrowotne, takie jak Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) i Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne (ADA).
• Naukowe wyjaśnienie: Fluoryzacja wody jest dokładnie kontrolowana i dostosowana do lokalnych warunków środowiskowych, co minimalizuje ryzyko nadmiernego narażenia na fluor. Przypadki fluorozy (stan, w którym nadmiar fluoru powoduje przebarwienia szkliwa) występują zwykle w regionach, gdzie woda naturalnie zawiera bardzo wysokie stężenia fluoru, a nie tam, gdzie stosowana jest fluoryzacja wody na poziomie zgodnym z wytycznymi.

Mit 3: "Fluoryzacja jest niepotrzebna, bo można dostarczyć fluor w pastach do zębów"

• Fakt: Fluoryzacja wody i pasta do zębów to komplementarne metody ochrony zębów przed próchnicą. Chociaż używanie past do zębów z fluorem jest kluczowe w codziennej higienie jamy ustnej, fluoryzacja wody zapewnia stały, niski poziom fluoru, który pomaga chronić zęby przez cały dzień, niezależnie od regularności mycia zębów.
• Naukowe wyjaśnienie: Badania wskazują, że fluoryzacja wody zmniejsza ryzyko próchnicy nawet o 25-30% w porównaniu do samodzielnego stosowania pasty do zębów z fluorem. W krajach, gdzie fluoryzacja wody jest powszechna, odnotowano znaczną redukcję przypadków próchnicy, szczególnie u dzieci i osób z trudnym dostępem do opieki stomatologicznej.

Mit 4: "Fluor jest toksyczny dla organizmu"

• Fakt: Jak każda substancja, fluor może być szkodliwy w nadmiernych ilościach, ale poziomy fluoru stosowane w stomatologii i fluoryzacji wody są bezpieczne i dalekie od toksycznych dawek. Fluor w odpowiednich ilościach jest bezpieczny i skuteczny w zapobieganiu próchnicy.
• Naukowe wyjaśnienie: Toksyczne skutki fluoru, takie jak ostre zatrucie fluorem, mogą wystąpić dopiero po spożyciu bardzo dużych ilości fluoru, znacznie przekraczających te stosowane w stomatologii czy dodawane do wody pitnej. Organizacje takie jak Amerykańskie Towarzystwo Stomatologiczne (ADA) oraz Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) potwierdzają, że fluoryzacja na poziomie poniżej 1 mg/l nie stanowi zagrożenia zdrowotnego, a wręcz przeciwnie, ma korzystne działanie na zdrowie zębów.

Fluoryzacja zębów cena

Koszt fluoryzacji zależy od wielu czynników. Są to m.in.: lokalizacja i renoma gabinetu, połączenie fluoryzacji z innymi zabiegami higienizacji, użyty preparat, wykorzystana metoda, czy ilość zębów poddana zabiegowi. Jednak za samodzielny zabieg fluoryzacji cena to około 100 zł. W pakiecie z innymi cena różni się w zależności od rodzajów pozostałych zabiegów. Zapraszamy do zapoznania się z naszym cennikiem gabinetu Zduny6 w Bydgoszczy. 

Podsumowanie

Fluoryzacja zębów to jeden z zabiegów higienizacji, który polega na pokryciu zębów specjalnymi preparatami bogatymi we fluor. Proces ten jest zazwyczaj wykonywany w gabinecie dentystycznym, ale dopuszczalne są preparaty do użytku domowego.

Fluor posiada wiele korzyści takich, jak: remineralizacja szkliwa, zapobieganie demineralizacji szkliwa oraz ochrona przed szkodliwym działaniem bakterii i kwasów. Fluoryzacja zalecana jest zarówno dzieciom, jak i dorosłym w celu zapobiegania próchnicy.

‍Do wykonania fluoryzacji warto wybrać zaufany gabinet stomatologiczny. W naszym Rodzinnym Centrum Zdrowia Zduny6 w Bydgoszczy doświadczeni dentyści dobiorą dla Ciebie odpowiedni rodzaj higienizacji zębów oraz zadbają o Twój uśmiech!